Më 20 qershor, CIVILi filloi me vëzhgimin e aktiviteteve parazgjedhore të partive politike që morën pjesë në procesin zgjedhor, gjuhën e urrejtjes në rrjetet sociale, lajmeve të rreme dhe dezinformatave.
Që nga fillimi i fushatës zgjedhore, ekipi i CIVILit për monitorim në mediat sociale ka zbuluar dhe arkivuar mbi njëqind përmbajtje me gjuhë të urrejtjes, si dhe shumë lajme të rreme dhe përmbajtje me dezinformata.
Gjuha e urrejtjes në mediat sociale gjatë heshtjes zgjedhore jo vetëm që nuk ndalet, por u intensifikua nga faqet në internet të cilat rregullisht publikojnë përmbajtje me gjuhë të urrejtjes që nga fillimi i fushatës parazgjedhore, dhe në këtë mënyrë e inkurajonin gjuhën e urrejtjes.
CIVILi publikoi disa përmbajtje nga materialet e arkivuara nga Ekipi i Monitorimit, dhe kështu shkaktoi mbylljen e faqes “Nalet u bëfshi”, e cila u kthye me një gjuhë edhe më të fortë të urrejtjes, duke prekur organizatën dhe anëtarët e saj, me deklarata të qarta dhe etiketa diskriminuese mbi disa baza.
Në ditën e dytë të heshtjes zgjedhore, një profil tashmë i njohur në rrjetin social Twitter, i cili merret intensivisht me origjinën etnike të anëtarëve të organizatës, postoi një cicërimë me shpifje dhe fyerje për anëtarët e CIVILit, duke njoftuar se do të vazhdojnë edhe në të ardhmen.
Në periudhën parazgjedhore, selia e CIVIL it përsëri u vandalizua me mesazhe kërcënuese dhe fyese. Një panel në oborrin e shtëpisë së organizatës , i përdorur për takime dhe deklarata publike është shtyrë dhe mbi të është vendosur një lopatë. Mbishkrimi me logon e organizatës dhe mbishkrimi “Zonë e Lirë” u rrëzuan poshtë tij, dhe para derës së selisë kanë derdhur mbeturina. Fjala “Nazi” është gdhendur në derë me një objekt të mprehtë.
Aktivistët e të drejtave të njeriut dhe politikanët ishin gjithashtu në shënjestër të gjuhës së urrejtjes në vazhdën e zgjedhjeve.
Monitorimi CIVILit veçon 9 faqet më të dukshme në Facebook të cilat përhapin gjuhë të urrejtjes dhe dezinformimin, si dhe disa nga shoqatat që morën pjesë në këto postime me pëlqime ose komente.
CIVILi mbajti konferencë për shtyp më 11 korrik, ku prezantoi raportin e monitorimit parazgjedhor, me detaje shteruese të punës së Ekipit Monitorues të organizatës dhe që mbuloi vëzhgimin e disa aspekteve të periudhës parazgjedhore, siç janë gjuha e urrejtjes, lajmet e rreme dhe dezinformatat , financimi i partive politike në fushatën zgjedhore, me gjetje dhe analiza për të njëjtën.
Gjuha e urrejtjes vazhdoi ditën e zgjedhjeve dhe më gjerë.
Dimitar Apasiev nga E Majta (Levica), pasi ishte e sigurt se ai, si mbajtës i listës në Njësinë zgjedhore 1, do të bëhet pjesë e përbërjes së re parlamentare, postoi një deklaratë me gjuhë të urrejtjes në profilin e tij në Facebook, pas së cilës Prokuroria Publike e Shkupit hapi një çështje.
Përmbajtjet e zgjedhura me gjuhë të urrejtjes publikohen rregullisht në platformën mediatike të CIVILit në gjuhën shqipe dhe maqedonase.
Lajme të rreme dhe dezinformata
Sa i përket lajmeve dhe dezinformatave të rreme gjatë heshtjes së zgjedhjeve, gjatë zgjedhjeve dhe pas tij, monitorimi i CIVIL vazhdon të punojë në atë zonë. Nga shumica e përmbajtjes së zbuluar nga Ekipi Monitorues CIVIL, disa janë botuar në platformën e mediave,
Partitë dhe aktivistët publikuan rezultate nga votimi i qytetarëve të izoluar që vuajnë nga KOVID-19, dhe nga votimi i të burgosurve, të sëmurëve, të sëmurëve kronikë, në shtëpitë e pleqve dhe nën arrest shtëpiak, duke treguar vota për partinë përkatëse dhe për palët tjera.
Këto aktivitete konsiderohen si shkelje të heshtjes zgjedhore dhe e dezinformojnë publikun.
Në Kodin Zgjedhor, në pjesën për Publikimin e Rezultateve Zgjedhore, në nenin 135, paragrafët 1 dhe 2, shpjegohet në lidhje me shpalljen e rezultateve të zgjedhjeve, si dhe që rezultatet, në një kohë të caktuar dhe në mënyrë të përcaktuar me ligj, botohen nga Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve.
Mbetet pyetja se si ata arritën deri rezultatet përfundimtare të cilat përcaktojnë se sa qytetarë në izolim, votuan për një subjekt të caktuar politik, nëse në të njëjtën kohë merret parasysh që votimi është i fshehtë. Kjo shkel fshehtësinë e votës.
Gjykatësi i shkarkuar Vladimir Pançevski në periudhën parazgjedhore shpërndau përmbajtje me gjuhë të urrejtjes dhe postoi lajme të rreme në rrjetet sociale Twitter dhe Facebook në favor të VMRO – DPMNE. Në Dhjetor 2019, Pançevski u shkarkua nga pozita e tij si Kryetar i Gjykatës Themelore Shkup 1 për shkak të manipulimeve me shpërndarjen e çështjeve në gjykatë.
Ekipi monitorues i CIVIL it se në llogarinë e tij në Twitter, përveç dezinformatave dhe gjuhës së urrejtjes, ai shpesh ndan dhe poston nga profilet – bote partiake të opozitares VMRO- DPMNE.
Disa portale në internet publikuan lajm të rremë se në Veles janë dhënë nga 2.000 denarë si ryshfet në formë të ndihmës sociale për qytetarët prej, për të cilat Sektori për Punë të Brendshme – Veles e mohoi informacionin e publikuar.
Portali “Portalb” publikoi një analizë të rezultateve paraprake të rezultatit të mundshëm të votimit, për disa nga partitë politike që garojnë për vendet në zgjedhjet e parakohshme parlamentare që u mbajtën më 15 korrik. Analiza është përgatitur nga analisti politik Robert Nesimi.
Portalet e afërta me një parti të caktuar politike, publikuan analizën, por treguan rezultate për numrin e mandateve të marra, në favor të partisë që i kontrollon ato, d.m.th të ndryshme nga ato të treguara në analizë.
Disa media kanë raportuar se një politikan që ishte pjesë e listave të kandidatëve ishte pozitiv për KOVID-19 dhe se i njëjti informacion u konfirmua nga partia që e mbështet atë.
Politikani mohoi lajmin e rremë se ai ishte pozitiv për KOVID-19 në profilin e tij në Facebook.
Një lajm i rremë u përhap se kryetari i komunës së Vasilevës u dënua me paraburgim, por pas kontrollimit të këtij lajmit zbuluam se kjo nuk është e vërtetë. Vetë tekstet tregojnë se masa e paraburgimit është përcaktuar për ato të deklaruara nga prokurori publik, megjithëse përgjithësisht dihet që masa e ndalimit nuk mund të përcaktohet nga Prokurori Publik.
Portali Almakos raportoi se BDI i lutet LSDM-së së bashku të formojnë Qeverinë e re. Teksti i botuar nga Almakos, zbulon detaje të komunikimit të pretenduar me burime nga të dyja palët, nga i cili komunikimet e pretenduara sugjerojnë se partia politike BDI po braktis ofertën e saj fillestare për kryeministër shqiptar në këmbim të tre pozicioneve të tjera të larta.
Burime të CIVILit informojnë se për momentin nuk ka komunikim midis dy palëve, kështu këtë lajm e klasifikojmë si dezinformatë.
Përveç përmbajtjeve të botuar në këtë raport, shumë raste të tjera të gjuhës së urrejtjes, lajme të rreme dhe dezinformata janë botuar në platformën mediatike të CIVILit.
Gjetjet e Ekipit Monitorues të CIVILit për lajme të rreme dhe dezinformata, gjuhë të urrejtjes dhe mosrespektim të heshtjes parazgjedhore arkivohen me të gjitha informacionet, videot, fotot dhe detajet e tjera, për të cilat CIVIL i përgatit një raport të detajuar.
Ekipi monitorues i CIVILit
